(…) Upadł, upadł Babilon, wielka stolica.
I stała się siedliskiem demonów
I kryjówką wszelkiego ducha nieczystego,
I kryjówką wszelkiego ptaka budzącego wstręt, (...)
Apokalipsa św. Jana 18,2
Rastafarianie powstali początkowo jako ruch społeczno-religijny wpisujący się w Afrochrześcijańskiej Nowe Ruchy Religijne Ameryki. Poprzez muzykę reggae część jego odłamów stopniowo nabierała cech subkultury młodzieżowej.
Ruch rastafarian zaczął się formować w pierwszych dziesięcioleciach XX wieku wraz z działalnością Marcusa Garveya. Głosił on potrzebę powrócenia wszystkich Murzynów do Afryki i tam stworzenia, pod wodzą etiopskiego cesarza Haile Selassie, imperium, które byłoby w stanie ostać się pośród zbrodniczych państw Babilonu.
Pomimo, że postać Haile Selassie jest w Polsce znana i pejoratywnie postrzegana (za sprawą książki Cesarz autorstwa R. Kapuścińskiego) trzeba pamiętać, że w tamtych czasach był to jedyny czarny afrykański przywódca liczący się na arenie międzynarodowej. Dodatkowo Etiopia jest państwem, które narodziło się w starożytności w okresie między 1000 r. p.n.e. (jak podaje tradycja) do I w. p.n.e. (jak twierdzą archeolodzy), ponadto oparło się Islamskiej inwazji, co dobitnie świadczyło o jego wielowiekowej potędze.Zaskakującym może wydać się fakt, że początkowo rastafarianie głosili tezy… rasistowskie. Obowiązkiem czarnego wg np. Leonarda Howella (jednego z czołowych kaznodziei rastafariańskich, za swe poglądy skazanego na więzienie) jest nienawidzić białego i pamiętać o wyższości nad nim. To co stworzył biały człowiek, to apokaliptyczny Babilon, który musi upaść. Trzyma on ludzi w grzechu, iluzji i nieświadomości. Z czasem jednak rasizm został potępiony w kulturze rastafarian i zaliczony do zbrodniczych sił Babilonu. Obecnie muzyka reggae stała się ikoną sprzeciwu wobec ideologii rasistowskiej, jednocząc na całym świecie ludzi o wszystkich kolorach skóry.
Dredy, które noszą rasta, związane są ze starotestamentowym ślubami Naziretu.
Jak nakazuje Księga Liczb (6,5): Przez cały czas trwania nazireatu nożyce nie dotkną jego głowy. Dopóki nie upłynie okres czasu, na który poświęcił się Panu, będzie święty i ma pozwolić, by włosy jego rosły swobodnie. Także ze ślubów nazirejskich rasta wywodzą zakaz picia alkoholu (Ks. Liczb 6, 3-4) i zakaz spożywania mięsa, wyrażony w ślubach Naziretu jako nakaz unikania kontaktu z wszelkimi zwłokami (Ks. Liczb 6,6).
Jak nakazuje Księga Liczb (6,5): Przez cały czas trwania nazireatu nożyce nie dotkną jego głowy. Dopóki nie upłynie okres czasu, na który poświęcił się Panu, będzie święty i ma pozwolić, by włosy jego rosły swobodnie. Także ze ślubów nazirejskich rasta wywodzą zakaz picia alkoholu (Ks. Liczb 6, 3-4) i zakaz spożywania mięsa, wyrażony w ślubach Naziretu jako nakaz unikania kontaktu z wszelkimi zwłokami (Ks. Liczb 6,6).Rastafarianie są zobowiązani do przestrzegania Ital, które można przyrównać do żydowskiej koszerności (zresztą sami rastafarianie wskazują jako źródło tego nakazu Biblię) czy muzułmańskiego halal. Słowo Ital wywodzi się z angielskiego vital, co oznacza żywotność i określa żywność która nie jest skażona Babilonem. Sami rastafarianie różnie pojmują Ital. Przyjmuje się, że do tej kategorii nie należy wieprzowina, sól ani większości zwierząt morskich – te są szczególnie niewskazane, gdyż rastafarianie utrzymują, że jakoby biały człowiek, chcąc utrzymać czarnych niewolników w grzechu, specjalnie karmił go słonymi rybami i słoną wieprzowiną (Andrzej Szyjewski, Etnologia Religii, Kraków 2001, s.80). Niektórzy rastafarianie dopuszczają jednak spożywanie ryb o długości mniejszej od stopy (www.jamaicans.com/culture/rasta/ital_food.shtml). Poza tym istnieje zakaz spożywania mięsa węży, alkoholu i bardzo często także tytoniu (choć rzecz jasna marihuana jest nie tylko dozwolona, ale nawet zalecana). Rasta twierdzą, że ostatecznie to co jest, a co nie jest Ital ma podpowiadać serce, jednakże większość rastafarian przychyla się obecnie do opinii, że mięso jest skalane, z tego powodu zostają wegetarianami albo weganami. Mięso miałoby być nieczyste z samej swojej natur, poza tym w krajach zachodnich jest chemicznie przetworzone, a więc skażone Babilonem (podobnie jak np. mleko czy jajka), zwierzęta żyją i umierają w mękach i także w ten sposób jest kalane.
Ponadto rasta powołują się często na poniższe fragmenty Pisma Świętego, argumentując swoje wegetariańskie podejście:
Wtedy wilk zamieszka wraz z barankiem,
pantera z koźlęciem razem leżeć będą,
cielę i lew paść się będą społem
i mały chłopiec będzie je poganiał.
Krowa i niedźwiedzica przestawać będą przyjaźnie,
młode ich razem będą legały.
Lew też jak wół będzie jadał słomę.
[Iz 11,6-7]
Lepsze jest trochę jarzyn z miłością,
niż tłusty wół z nienawiścią.
[Przyp. 15,17]
I rzekł Bóg: "Oto wam daję wszelką roślinę przynoszącą ziarno po całej ziemi i wszelkie drzewo, którego owoc ma w sobie nasienie: dla was będą one pokarmem".
[Rdz 1,29]
[...]a przecież pokarmem twym są płody roli.
[Rdz 3,18]
Każesz rosnąć trawie dla bydła
i roślinom, by człowiekowi służyły,
aby z roli dobywał chleb.
[Psalm 104,14]
Rastafarianie oczywiście zauważają, że w Biblii Bóg dopuszcza spożywania mięsa, zwracają jednak uwagę, że czyni to z wyraźną dezaprobatą, o czym świadczą poniższe fragment z Pisma Świętego:
Ludowi zaś powiedz: Oczyśćcie się na jutro, a będziecie jeść mięso. Narzekaliście przed Panem i wołaliście: Kto nam da mięso, abyśmy jedli? O, jak nam dobrze było w Egipcie! Teraz da wam Pan mięso do jedzenia. Będziecie je spożywać nie tylko przez jeden dzień albo dwa, albo pięć czy dziesięć lub dwadzieścia, lecz przez cały miesiąc, aż wam przez nozdrza wyjdzie i przejmie was wstrętem; odrzuciliście bowiem Pana, który jest pośrodku was, i narzekaliście przed Nim mówiąc: Dlaczego wyszliśmy z Egiptu?
[Ks. Liczb 11,18-20]
Lubią ofiary krwawe i chętnie je składają,
lubią też mięso, które wówczas jedzą,
lecz Pan nie ma w tym upodobania.
Wspominam wtedy na ich przewinienia
i karzę ich za grzechy -
niech wrócą znów do Egiptu!
[Ozeasz 8,13]
(Wszystkie cytaty podaję wg tłumaczenia Biblii Tysiąclecia)
Większość rasta nie spożywa także produktów modyfikowanych genetycznie, które uważa za skażone Babilonem, a także niebezpieczne dla środowiska. Istotne jest także dla nich, aby spożywać posiłki i gotować w medytacyjnym czystym stanie umysłu.
Najpopularniejszym rastafarianiem jest piosenkarz reggae Bob Marley i oczywiście był on wegetarianinem.
Jako ciekawostkę dodam też, że twórca hardline, najbardziej radykalnej w wyznawaniu ideologii wegańskiej subkultury, Sean Muttaqi, w pewnym okresie swojego życia zawiesił działalność jako hardlineowiec, aby zgłębiać ideologię rastafariańską.
Na zakończenie chciałbym zwrócić też uwagę, że także wśród zespołów grających muzykę ska (która w znaczniej mierze była prekursoerm reggae) znajdziemy takie, które opowiadają się za wegetarianizmem i obroną praw zwierząt. Jako przykład niech posłuży zespół Goldfinger, z poruszającą piosenką i teledyskiem Behind the mask.
(Uwaga, teledysk oprócz ukazywania działań radykalnych aktywistów proanimals, pokazuje również brutalne ujęcia nagrane w rzeźniach, fermach futrzarskich i laboratoriach. Nie są to obrazy odpowiednie dla co wrażliwszych czytelników.)
Mikołaj Kołyszko